Marlies de Vries en Chris Fonteijn, de door de minister van Financiën aangestelde kwartiermakers die de transities in de accountancy moeten aanjagen, schetsen in een interview in Het Financieele Dagblad op 23 september, een ontluisterend beeld van de veranderbereidheid in de sector.
‘Ondanks alles wat er al is gebeurd, hebben wij het échte gevoel van urgentie nog niet gezien’, aldus De Vries. ‘Ik weet na vijf maanden praten nog steeds niet of iedereen er wel van doordrongen is dat er echt iets moet gebeuren,’ stelt Fonteijn.
Uit contacten met jonge accountants blijkt dat deze hun manager niet durven aan te spreken als er vervelende dingen gebeuren. In de top van de grotere accountantskantoren klinken mooie woorden over leren van fouten, diversiteit en inclusiviteit. ‘Maar een belangrijke vraag is of die tone at the top zich ook daadwerkelijk door vertaalt naar de werkvloer’, aldus Fonteijn.
Het beeld dat zij schetsen van de sector wijkt niet heel veel af van dat in andere organisaties of ondernemingen waar de culturele belemmeringen en een gebrek aan een gevoel van urgentie aan de top leiden tot problemen. Recente voorbeelden daarvan zijn bijvoorbeeld Wirecard, maar ook de mogelijke corruptie binnen de politie en de aanhoudende problemen binnen ING Bank.
Cultuurverandering is een lastig proces. Een van de oorzaken daarvan is een gebrek aan harde informatie over het functioneren van medewerkers in alle lagen van de organisatie. Gebrek aan engagement kan een organisatie ondermijnen, maar harde bewijzen daarvan zijn er vaak niet of komen te laat. Signalen bereiken de top niet, of de visie van de top bereikt de organisatie niet.
Het positieve is dat er de laatste jaren instrumenten voorhanden zijn die dergelijke signalen in de organisatie in beeld brengen en de top waarschuwen voor ontwikkelingen die de continuïteit van de organisatie in gevaar kunnen brengen. De technieken, gebaseerd op het gebruik van kunstmatige intelligentie en neuro linguïstische analyse, zijn voorhanden en blijken effectief en adequaat. Organisaties die ze gebruiken hebben er baat bij. Bij toepassing in organisaties die ze niet voorhanden hadden, geven ze in een analyse achteraf een helder beeld van waar en wanneer het mis ging.
Accountants kennen dit soort systemen. KeenCorp heeft ze ontwikkeld en is bij herhaling gevraagd ze te demonstreren voor accountants. Interessant genoeg vooral als instrument in te zetten in het verbeteren en verrijken van de informatiestromen in van bedrijven. Maar nog niet als instrument om de eigen organisatie door te lichten. Daar steken de accountants de kop liever nog even in het zand.
